maandag 16 april 2012

De nalatenschap van Selma Lagerlöf

'Niels Holgerssons wonderbare reis' van Selma Lagerlöf. Wie kent het verhaal niet?

Als kind heb ik het boek verslonden, zo fascinerend vond ik het. Ik heb een exemplaar, ooit gekregen van mijn oma toen ik een weekje bij haar logeerde in Utrecht. Ik denk dat ik een jaar of 11 was. Ik kon het in ieder geval al zelf lezen. Nu terugkijkend op die tijd denk ik dat dit boek 'het willen schrijven' in mij heeft wakker geschud. Want door haar schitterend beschreven verhalen over Niels ging ik sprookjes schrijven over kabouters en fantasie dieren. En dat doe ik eigenlijk nog steeds.

Het exemplaar dat ik nu voor me heb liggen, is een 15e druk, destijds vertaald door Margaretha Meyboom en voor Nederland uitgegeven door H.J.W. Becht Uitgeversmaatschappij bv Amsterdam. Ik kan helaas geen uitgave datum vinden. Er staan schitterende illustraties in van Anton Pieck.
Ik heb even opgezocht welke uitgever op dit moment het boek uitgeeft en dat is Gottmer Uitgeversgroep (Becht hoort nu bij deze Uitgeversgroep). Sinds de 15e druk blijkt de vertaling aangepast te zijn aan het moderne taalgebruik door Suzanne Braam. Ik heb dus een 'ouderwets' exemplaar! Nog leuker!

En dus, toen ik in 2010 in Zweden was, nam ik mijn kans waar en heb ik een bezoekje aan Selma Lagerlöfs huis Mårbacka gebracht. Niet alleen het huis is van binnen en buiten te bewonderen (er is nu een museum in gevestigd), rondom kun je heerlijk wandelen in de weidse tuin.
Op die 22e juni scheen het zonnetje vrolijk en was de lucht stralend blauw. De temperatuur bereikte een onvergetelijke 24 graden. Onverwacht warm om een kijkje te nemen in het leven van deze markante Zweedse schrijfster. Toen ik over het landgoed rondliep, vond ik de gedachte dat ze op deze plek geboren en getogen was heel speciaal. Ik liep daar over dezelfde heuvels, grasvelden en paden als zij. Hoe ongelofelijk spiritueel kan dat aanvoelen met de zon in je haar en de glans van Mårbacka in je ogen! Natuurlijk heeft haar geliefde landgoed er niet altijd zo mooi uit gezien als het nu is. Het huis is tot ongeveer 1790 terug te dateren en in de loop der jaren is het beetje bij beetje veranderd. In de periode 1921 -1923 heeft  Mårbacka  een grote verbouwing ondergaan waardoor het de huidige staat heeft gekregen.

Selma Lagerlöf heeft natuurlijk niet alleen Niels Holgersson aan ons nagelaten. Ze ontving in 1909 als eerste vrouwelijke schrijfster de Nobelprijs voor de Literatuur: 'Als waardering voor het imposante idealisme, de levendige fantasie en de spirituele perceptie die haar werken karakteriseert.'

Enkele andere werken van haar zijn:
  • In 1890 deed Selma mee met de Idun's 'korte verhalenwedstrijd in vijf hoofdstukken' en won ze met haar 'Gösta Berling Saga' de eerste prijs. Dit was het eerste echte werk waarmee Selma zichzelf binnen de Zweedse literatuur op de kaart zette. In 1891 verscheen het in boekvorm.
  • Met haar tweede boek in 1894: 'Osynliga länkar' (Invisible Links) won ze het grote Zweedse Publiek voor haar schrijfkunsten. 
  • In 1912 schreef ze de novel Kökarlen, vertaald in het Engels als 'Thy Soul Shall Bear Witness! en verfilmd onder de naam 'The Phantom Chariot;  door Victor Sjöström met (voor die tijd!) prachtige spookachtige special effects.
Het landgoed Mårbacka, in het Municipal Sunne van Värmland, is een bezoek meer dan waard.

Door Niels Holgersson te schrijven heeft Selma zonder het zelf te weten een kind-ambassadeur voor Zweden gemaakt. Want Niels Holgersson en Zweden zijn inmiddels compleet met elkaar vergroeid. Haar nalatenschap is enorm.

Bronvermelding:
  • De foto's zijn allen gemaakt op het Landgoed Mårbacka door Anke Portenge. 
  • De zwart/wit foto's van Selma hangen in de schuur op het landgoed en heb ik ingezoomd en vervolgens gefotografeerd.
  • Verder heb ik twee bladzijden (42 en 43) gescand uit het boekje: 'Selma Lagerlöf and her home at  Mårbacka , a chronicle in pictures,' dat in 1979 is samengesteld door Maja Petré.
  • Quote Wikipedia: 'Als waardering voor het imposante idealisme, de levendige fantasie en de spirituele perceptie die haar werken karakteriseert.' (Wikipedia: Selma Lagerlöf)





Geen opmerkingen:

Een reactie posten